Khác biệt văn hóa Việt – Trung: Những điều cần biết

Khác biệt văn hóa Việt – Trung: Những điều cần biết

Việt Nam và Trung Quốc là hai quốc gia láng giềng có mối quan hệ lịch sử lâu đời và nhiều nét tương đồng về văn hóa. Tuy nhiên, khi sống, học tập hay làm việc tại Trung Quốc, không ít người Việt cảm thấy bỡ ngỡ trước những điểm khác biệt văn hóa, lối sống và tư duy ứng xử. Việc hiểu rõ sự khác biệt này sẽ giúp bạn dễ dàng hòa nhập, tránh những hiểu lầm không đáng có và tận hưởng cuộc sống tại Trung Quốc một cách trọn vẹn hơn.

1. Văn hóa giao tiếp: Gián tiếp vs. trực tiếp

Người Việt thường thiên về sự tế nhị, lịch sự trong giao tiếp. Việc nói vòng vo, nói giảm nói tránh là biểu hiện của sự khéo léo và giữ thể diện cho người khác. Trong khi đó, người Trung Quốc thường giao tiếp một cách thẳng thắn và trực diện hơn.

  • Ví dụ cụ thể: Nếu không đồng ý với ý kiến của bạn, người Trung Quốc có thể phản bác ngay lập tức với lập luận mạnh mẽ, trong khi người Việt sẽ thường lựa lời từ chối khéo léo.
  • Lời khuyên: Khi sống ở Trung Quốc, hãy sẵn sàng cho sự thẳng thắn, nhưng cũng đừng nhầm lẫn điều đó với sự bất lịch sự. Học cách phản hồi một cách rõ ràng, rành mạch sẽ giúp bạn dễ dàng kết nối hơn trong môi trường học thuật và làm việc.

2. Văn hóa ăn uống: Mâm cơm Việt và bàn tiệc Trung Hoa

Người Việt thường ăn uống nhẹ nhàng, cơm là món chính, các món ăn được chia nhỏ ra từng đĩa. Trong khi đó, người Trung Quốc có phong cách ăn uống cầu kỳ hơn với nhiều món xào, chiên, hấp và các món ăn thường được dọn ra cùng lúc, ăn theo kiểu “tự chọn” chung.

  • Thói quen gây sốc: Một số bạn trẻ lần đầu du học Trung Quốc có thể bất ngờ khi thấy người Trung ăn uống ồn ào, không ngại phát ra tiếng khi nhai hoặc hút mì.
  • Lưu ý: Đây không phải là hành vi thô lỗ mà ngược lại, ở nhiều nơi tại Trung Quốc, ăn uống phát ra tiếng còn được xem là cách thể hiện món ăn ngon và tôn trọng đầu bếp.

3. Tư duy tập thể và tư duy cá nhân

Văn hóa Trung Quốc đề cao tư duy tập thể, tính kỷ luật, coi trọng thứ bậc và trách nhiệm trong tập thể. Người Trung Quốc khi học tập, làm việc thường ưu tiên lợi ích chung và gắn bó chặt chẽ với nhóm.

Ngược lại, người Việt Nam dù cũng có tư duy cộng đồng nhưng lại thiên về tính linh hoạt, cá nhân hóa và sự “linh động” trong nhiều tình huống.

  • Ảnh hưởng đến học tập và làm việc: Nếu bạn học tập trong các trường đại học Trung Quốc, bạn sẽ thấy các nhóm sinh viên thường hoạt động rất nghiêm túc, phân vai rõ ràng, làm bài đúng hạn và tuân thủ nguyên tắc chung.
  • Gợi ý: Rèn luyện tác phong kỷ luật, đúng giờ và tuân thủ nguyên tắc sẽ giúp bạn dễ dàng thích nghi và ghi điểm trong mắt thầy cô, bạn bè Trung Quốc.

4. Khái niệm “thể diện” và các nghi thức xã giao

Cả Việt Nam và Trung Quốc đều coi trọng “thể diện”, nhưng cách thể hiện lại khác nhau. Người Trung Quốc có xu hướng xây dựng hình ảnh cá nhân thông qua thành tích, danh vị, vật chất như xe cộ, quà tặng. Họ cũng rất chú trọng đến hình thức trong các dịp lễ, tặng quà hay làm ăn.

  • Một ví dụ thường gặp: Trong các dịp lễ tết, việc tặng quà ở Trung Quốc không chỉ mang ý nghĩa tình cảm mà còn là cách thể hiện vị thế và quan hệ. Trong khi ở Việt Nam, món quà đơn giản nhưng chân thành thường được đánh giá cao hơn.
  • Lưu ý nhỏ: Khi tặng quà ở Trung Quốc, hãy chú ý đến màu sắc (tránh màu trắng hoặc đen), con số (tránh số 4), và cách gói quà trang trọng.

5. Văn hóa sử dụng mạng xã hội và công nghệ

Tại Việt Nam, Facebook, YouTube, TikTok là những nền tảng phổ biến. Trong khi đó, người Trung Quốc sử dụng các nền tảng nội địa như WeChat, QQ, Weibo, Douyin, Baidu v.v. Ngoài ra, việc thanh toán, giao dịch ở Trung Quốc gần như hoàn toàn chuyển sang điện tử qua QR Code.

  • Sự bất tiện có thể gặp: Người mới đến Trung Quốc có thể gặp khó khăn khi không thể dùng thẻ ngân hàng Việt để thanh toán hay liên hệ qua mạng xã hội quốc tế.
  • Giải pháp: Hãy cài đặt và làm quen với các ứng dụng Trung Quốc sớm. Nếu bạn chưa có adapter sạc phù hợp để sử dụng điện thoại, hãy chuẩn bị sẵn ổ cắm chuyển đổi đa năng HLI Shop để đảm bảo luôn sẵn sàng kết nối.

6. Tư duy giáo dục và phương pháp học tập

Nền giáo dục Trung Quốc chú trọng học thuật, lý thuyết và tính hệ thống. Áp lực thi cử cao, sinh viên được kỳ vọng học hành nghiêm túc, không sao nhãng bởi các hoạt động bên lề.

  • So sánh: Tại Việt Nam, sinh viên thường năng động trong các hoạt động ngoại khóa, phát triển kỹ năng mềm song song với học tập.
  • Khuyến nghị: Khi học tập tại Trung Quốc, bạn nên làm quen với phương pháp học tập có tính kỷ luật cao, thường xuyên tự học, tra cứu tài liệu và chủ động đặt câu hỏi cho giảng viên.

7. Cách ứng xử trong cuộc sống hàng ngày

  • Đi thang máy, đi xe buýt: Người Trung Quốc thường không xếp hàng kiểu “trật tự” như ở Việt Nam mà sẽ chen lấn nếu không có người điều tiết. Điều này không đồng nghĩa với “thiếu văn minh” mà là văn hóa tốc độ và cạnh tranh.
  • Giao tiếp nơi công cộng: Người Trung nói lớn tiếng, thể hiện cảm xúc rõ ràng hơn so với người Việt, vốn nhẹ nhàng, kín đáo.
  • Quan hệ láng giềng: Người Trung Quốc ở đô thị có xu hướng sống riêng tư hơn, ít giao lưu thân thiết như người Việt Nam trong khu phố.

Gợi ý cho du học sinh Việt: Làm sao để hòa nhập?

  • Chủ động học tiếng Trung, không chỉ để học tập mà còn để hiểu ngôn ngữ văn hóa.
  • Tôn trọng sự khác biệt, không phán xét mà nên tìm hiểu nguyên nhân văn hóa đằng sau hành vi.
  • Trang bị trước khi đi: từ ứng dụng điện tử, tài khoản ngân hàng đến ổ cắm chuyển đổi phù hợp với Trung Quốc của HLI Shop để không bị gián đoạn liên lạc và học tập.

HLI Shop – Người bạn đồng hành cho mọi chuyến đi

Nếu bạn chuẩn bị du học Trung Quốc, hãy nhớ rằng ngoài hành lý, bạn còn cần những phụ kiện công nghệ thiết yếu. Đặc biệt, nguồn điện tại Trung Quốc khác với Việt Nam, bạn sẽ cần một chiếc ổ cắm chuyển đổi đa năng chính hãng từ HLI Shop – sản phẩm nhỏ gọn, tiện lợi, tương thích với nhiều loại thiết bị và ổ cắm quốc tế.

Liên hệ HLI Shop:


Kết thúc bài 66: Khác biệt văn hóa Việt – Trung: Những điều cần biết
Bài trước đó: Top phụ kiện công nghệ không thể thiếu khi xa nhà